Wettelijke investeringsverplichting voor streamingsdiensten

Sinds 1 januari 2024 geldt een wettelijke investeringsverplichting voor grote streamingsdiensten, zoals Netflix, Disney+ en Videoland. Volgens de aangepaste Mediawet 2008 zijn zij verplicht om 5% van hun in Nederland gegenereerde omzet te investeren in Nederlandse audiovisuele producties. Minimaal de helft hiervan (2,5%) moet worden besteed aan Nederlandse films, series en documentaires.

Oprichting van een FilmmakersFonds

Eind 2024 stelde de vaste Commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap enkele vragen over de invulling van deze investeringsverplichting. Uit de antwoorden van de minister, onder andere op vragen van Eerste Kamerlid Nicolai, blijkt dat de investeringsmiddelen ook kunnen worden gebruikt voor de oprichting van een speciaal fonds voor filmmakers. Dit FilmmakersFonds zou naast het bestaande Nederlands Filmfonds opereren en zich exclusief richten op regisseurs van Nederlandse audiovisuele producties.

Reactie van de minister

De minister geeft aan dat het streamingsdiensten vrijstaat hun investeringsverplichting via een dergelijk fonds in te vullen. Hiermee zouden ze voldoen aan de wettelijke eis om bij te dragen aan Nederlandse producties. Aangezien het om private partijen gaat, kan de overheid echter geen directe sturing geven aan de besteding van deze middelen.

Het FilmmakersFonds zou geld kunnen toewijzen aan talentvolle regisseurs waarmee hun artistieke vrijheid en hun zelfstandige onderhandelingspositie tegenover producenten en distributeurs wordt gewaarborgd

Volgens fractieleden van de Partij voor de Dieren (PvdD) zou een dergelijk fonds talentvolle regisseurs direct financieel kunnen ondersteunen. Dit zou hun artistieke vrijheid versterken en hen een sterkere onderhandelingspositie geven tegenover producenten en distributeurs. Hierdoor neemt de kans toe dat er meer cultureel waardevolle en aantrekkelijke films worden geproduceerd.

Daarnaast benadrukte de minister, net als de PvdD, het belang van artistieke vrijheid voor makers. Vandaar ook dat het Nederlands Filmfonds onlangs een maatregel heeft genomen die meer ruimte en financiële ondersteuning biedt aan regisseurs, scenaristen en producenten. Via een speciale impulsbijdrage kunnen zij na commercieel en/of artistiek succes zelfstandig een financiële bijdrage ontvangen voor het ontwikkelen van een nieuw project naar keuze.

Het is een maatregel waar Filmzaken blij mee is omdat het de gelijkwaardigheid versterkt in de driehoek – scenarioschrijver, regisseur en producent.

Met de erkenning van het belang van een FilmmakersFonds komt de oprichting ervan steeds dichterbij.

Voordelen voor streamingsdiensten

De volgende stap is het overtuigen van streamingsdiensten van de voordelen van zo’n fonds. Een groot voordeel zal zijn dat ze direct kunnen samenwerken met filmmakers en tot een efficiënte beoordelingsstructuur kunnen komen, zonder bemoeienis van derden. Dit versnelt het proces, geeft goed overzicht van projecten die makers in de aanbieding hebben en vergroot de kans op succesvolle en kwalitatief hoogwaardige producties.

Filmzaken werkt graag aan een opzet voor een FilmmakersFonds dat efficiënt, snel en gericht functioneert, afgestemd op de wensen van zowel filmmakers als streamingsdiensten.