Het manifest: Laten we het allemaal ondertekenen!
Netherlands Society of Cinematographers (NSC) bestaat 25 jaar en dat werd op zaterdag 13 april gevierd met een alles veranderend verassingsevent in Amsterdam Studio. Er waren niet alleen cameramensen maar ook collega filmmakers en stafleden van het Nederlands Filmfonds.
Centrale thema was de enquete die NSC een paar maanden geleden had gehouden onder haar leden. Daar kwam uit dat cameramensen ontevreden zijn. Hun energie en tijd gaat voornamelijk zitten in het oplossen van (vaak productionele) problemen. Ze komen nauwelijks nog toe aan het maken van een artistiek waardevolle film.
Er moeten voortdurend productionele problemen opgelost worden waardoor er nauwelijks tijd is om artistiek iets neer te zetten
Een paar maanden later bleek deze onvrede gedeeld te worden door scenarioschrijvers, regisseurs en acteurs. In de enquete Hoe hoog leggen we de lat? die het Filmmakersinitiatief 2018 hield gaven filmmakers aan dat ze hun eigen werk over het algemeen onder de maat vinden. Ook zij denken dat het beter kan; er is talent genoeg.
De volgende vraag is dan natuurlijk: Hoe?
Hoe gaan we zorgen dat er in Nederland weer films gemaakt worden waar makers (en de rest van Nederland) trots op zijn
Filmmakers gaven in hun enquete aan meer tijd, vertrouwen en vrijheid nodig te hebben, maar tot een manifest heeft tot nu toe niet geleid.
De NSC heeft daarin nu het voortouw ingenomen.
Tijdens het event verschenen op een groot scherm als inleiding een aantal prikkelende stellingen en uitspraken van onder andere Bresson, Godard, Holzer en de Kooning.
Sloppy thinking gets worse over time (Holzer)
Embrace imperfection – even failure (De Kooning)
Not knowing what you are doing and what you are doing is the best. That is inspiration (Bresson)
You are a victim of the rules you live by (Holzer).
De presentatie eindigde met de filosoof Karim Benammar die de aanwezigen uitnodigden anders te kijken naar de regels waar wij in onze filmsector naar leven.
ROMMELIG DENKEN
Waar is onze werkwijze eigenlijk op gebaseerd die we hanteren in de Nederlandse Filmsector? Doen we de dingen omdat we op die manier tot het beste resultaat denken te komen? Of doen we ze omdat het ‘moet’, omdat het – om maar wat te noemen – subsidievoorwaarden zijn? Waar komt de regel vandaan dat er eerst een synopsis dan een treatment en dan pas een script geschreven kan worden? Is dat omdat de schrijver op die manier zijn verhaal het beste kan uitdiepen of is dat makkelijk voor de beoordelaar? Wordt de werkkopie opgeleverd omdat hij klaar is of is dat vanwege een deadline waarvan onduidelijk is waarom die er is?
De avond en discussie was een mooie opmaat naar de zeven basisprincipes die NSC in een manifest op papier heeft gezet en die we na afloop meekregen.
7 BASIS PRINCIPES die we onderschrijven
Het zijn principes waarvan NSC zelf schrijft ; Dit alles is logisch, eenvoudig, vanzelfsprekend, helder en het kost nauwelijks moeite. We zijn het in de loop der tijd (alleen even) vergeten.
Filmzaken vindt dit manifest belangrijk. Het is de beste manier om duidelijk te maken aan de politiek, beleidsmakers en de uitvoerders van filmbeleid, wat wij – de makers – nodig hebben om tot kwaliteit te komen.
Om daadwerkelijk dingen te veranderen moeten we als sector tot een breedgedragen manifest komen, een manifest dat we met zijn allen omarmen.
Het manifest van de cameramensen is hier uitermate geschikt voor. We geven een paar belangrijke passages.
FONDS-PRODUCENT-MAKER
In de loop der tijd is deze driedeling verworden tot een piramidemodel, waarbij de belangen van de maker teveel op de achtergrond zijn geraakt. Het fonds gaat over geldverstrekking, politiek en ondersteuning, de producent gaat over organisatie. De maker is de spil om wie alles draait, want de maker maakt de film.
Waarom is dit belangrijk? Filmmakers, met name de scenarioschrijver en regisseur, zijn geen partij voor het Filmfonds en dat leidt er toe dat er regels gehanteerd worden die niet in dienst staan van het creatieve maakproces. Filmmakers zouden erkend moeten worden als de spil van het filmmaakproces, net zoals de schrijver van een boek erkend is als de spil bij het schrijven van een boek. Wanneer deze erkenning er is, is het logisch dat bij het formuleren van filmbeleid én het aanstellen van een nieuwe leiding van het Filmfonds, er rekening gehouden wordt met hun belangen. Het Filmfonds zou zich net zoals het Letterenfonds – dat zich richt op schrijvers – en het stimuleringsfonds creatieve industrie dat zich richt op de architecten – niet langer alleen maar richten op de producent maar ook op de makers.
CREATIEVE EFFICIËNTIE & FINANCIËLE HERVERDELING
Kies prioriteiten en vertrek steeds heel rigoureus vanuit dat gekozen pad. Het budget verdeel je aan de hand van die prioriteiten. Dat levert een ander werktraject op en daarmee ook een film met een eigen gezicht.
Waarom is dit belangrijk? Het betekent dat het budget voortaan opgesteld wordt in samenspraak met de makers. Te vaak worden de makers op het moment dat de financiering bijna rond is geconfronteerd met het budget dat ze dan moeten ondertekenen. Om het project in die fase niet lam te leggen ondertekenen ze, maar de tijd ontbreekt om zaken dan nog anders te regelen.
HERDEFINIËRING VAN HET VAK
Als DP heb je meer ruimte dan de regisseur om vasthoudender te kunnen zijn, om het gekozen doel niet te verliezen, want de DP heeft niet de druk van acteurs, van crew, van producent, van…alles en iedereen. Het gaat hier over de regievisie; die moet je mee bewaken. Geef de regisseur én het project de verdiende steun.
Waarom is dit belangrijk? Wanneer de regisseur gesteund wordt door de cameraploeg gaat hier een belangrijk signaal vanuit naar andere betrokkenen; de producenten, de financiers en fondsen.
TIJD & RUIMTE TERUG BIJ DE MAKER
Deadlines mogen niet de dienst uitmaken! Makers maken de dienst uit.
Waarom is dit belangrijk? De makers zijn verantwoordelijk en kunnen dat ook alleen maar zijn als ze aan kunnen geven hoeveel tijd er nodig is. Deze verantwoordelijkheid houdt in dat ze weten wat ze willen, dat ze goed voorbereid zijn en keuzes kunnen beargumenteren. Alleen dan verdienen ze het respect dat nodig is voor een vruchtbare discussie over de besteding van middelen.
PREPRODUCTIE
Door langer aan een project te werken in de voorbereiding, puurt het zichzelf beter uit; het unieke van het script samen met de verzamelde makers wordt een som der delen.
Waarom is dit belangrijk? Een goede voorbereiding is essentieel om daarna gecontroleerd van het plan af te kunnen wijken.
MAATWERK
De scène / het shot vraagt wat het nodig heeft. In plaats van enkel het beschikbare te gebruiken moet je het proces omdraaien…Voor de film is het van levensbelang.
Waarom is dit belangrijk? Als filmmaker moet je sowieso roeien met de riemen die je hebt. Dat moet iedereen, maar als oplossen het uitgangspunt wordt in plaats van het vertellen van je verhaal op de best mogelijke manier dan ontstaan er films die weliswaar kloppen, maar nergens meer naar smaken.
VIDEOVILLAGE
Is een typisch Nederlands verschijnsel. Democratisch mag ieder meekijken en een zegje doen. Het is de doodsteek van elke set. Concentratie, rust en spanning maken plaats voor gezellig- heid en drukte. De videomonitor is er enkel voor de regisseur.
Waarom is dit belangrijk? Het is ons uit het hart gegrepen. Het gaat er niet om dat iemand wel of niet belangrijker is, het gaat erom tot omstandigheden te komen waarin je optimaal presteert. Dat ben je aan jezelf, aan de crew, aan de financiers en aan het publiek verplicht.
Lees hier het manifest: laten we het met elkaar delen, eventueel aanscherpen of aanvullen, maar laten we het vooral steunen!
Lees ook het Filmkrant artikel: Cameramensen lanceren manifest
Afdeling Filmzaken 
Pingback: Artikel | Trends & Ontwikkelingen 19 april 2019 - Mestmag.nl
Pingback: Filmfonds reglementen 2019 | Fonds richt niet langer op (ervaren) producent | Afdeling Filmzaken